"Тіл білгірі" қазақ тілінен сайысы

22.10.2020

Ақмола облысы

Жарқайың ауданы

Зерноград негізгі мектебі

 

 

               

 

 

 

 

 

                                      

              

                                                                   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Дайындаған: Ибраева Г.Б.

 

                        

                                                                                                                                                                                                       

                                          

                                                                    

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақтың түрі: Сыныптан тыс шара.

Сабақтың тақырыбы: «Тіл білгірі» сайысы.

Сабақтың мақсаты:

                                   оқушыларды мемлекеттік тілді құрметтеуге тәрбиелеу;

                                   қазақ тілінің мәртебесін көтеріп, тілге сүйіспеншілікті тудыру;

                                   елін, жерін, Отанын сүюге тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі: сұрақ - жауап.

Сабақтың көрнекілігі: тақтада даналық сөздер, сайыстың атауы, суреттер.

Сабақтың барысы:

1.Мұғалімнің кіріспе сөзі:

               1998 жылдың ақпан айында қабылданған жарлыққа сәйкес

            «22 қыркүйек – Қазақстан халықтарының тілдер күні» деп жарияланған.

           Қазақстан көп диаспоралы, әр тілде сөйлейтін ел. «Жеті түрлі білім біл, жеті

           жұрттың тілін біл» деген дана халқымыз. Өз ана тілімен қатар мемлекеттік

           тілді-қазақ тілін жетік меңгеруіміз керек. Бүгінгі таңда біздің мектептің

           оқушылары үш тілде еркін сөйлей алады.

              Жыл сайын қыркүйек айында мектебімізде Тіл мерекесі өтеді. Биыл да осы мерекеге байланысты «Тіл білгірі» сайысын өткізгелі отырмыз.

           Шараның ұраны: «Пейіл мен ынта болса, мемлекеттік тілді еркін меңгеруге болады».

                  Кім білімді, өнерпаз білейікші,

                  Оқушылар алғыр деп жүрейікші.

                  Әділқазылар алқасына тек әділдікті,

                  Сайыскерлерге тек сәттілік тілейікші!

2. Қатысушылар мен әділқазылармен таныстыру:

          а) Сайысқа қатысушылармен таныстыру:

      «Достық» тобы.

      Ұраны:                Жауап беріп сұрақтарға дәл, анық,

                                 Достықтың жеңетіні дәл, анық.

       «Жұлдыз» тобы.

      Ұраны:   Бірігіп жарыса топта,

                    Жеңімпаз атанымыз бұл сайыста.

 ә) әділқазыларды таныстыру:

                   Шын жүйрік шабысынан танылады,

                   Нақты білім, терең ой сыналады.

                   Баға берер әділқазы ортамызда,

                   Оларға құрметпен қол соғылады деп, сайыскерлерімізді бағалайтын,

                   шындықты жарып айтатын әділқазылар алқасымен таныс болыңдар.

3. Сайыстың өту барысымен, шартымен таныстыру:

                  Сайыс 7 кезеңнен тұрады. Тапсырмалар әр түрлі болып келеді, 

                 жауаптарын топта талқылап,   қорытынды шығарып, айту керек;

                  топтың мүшелері сайысқа түгел қатысулары керек.

4.Сайыстың тапсырмалары:

1кезең: «Сөз тапқанға қолқа жоқ»

Әр топқа бір әріп беріледі:

«Достық» тобына «А» әрпі, «Жұлдыз» тобына «Ж» әрпі.

Топтар 1 мин ішінде сол әріптен басталатын әр сөз табынан келетін сөздер жазып, қойылған сұрақтарға тек сол әріптен басталатын, өздері жазған сөздермен жауап береді. Дұрыс жауап – 1 ұпай.

«Достық» тобына:

1. Сен кімсің?
2. Бірінші септік?
3. Ең жақын адам ?
4. Еліміздің бас қаласы?
5. Нешінші сыныпта оқисың?
6. Сүттен жасалған сусын?
7. Ең әдемі құс?
8. Саған ертегі айтатын?
9. Бал жинайтын жәндік?
10.  Ең тәтті жеміс?

«Жұлдыз» тобына:

1. Сен қалай оқисың?
2. Сағыз қанша тұрады?
3. Қазақ тілінде неше септік?
4. Әжең қайда тұрады?
5. Гүл қайда өседі?
6. 1қаңтар қандай мейрам?
7. Кімде?Неде? қай септіктің сұрағы?
8. Диванда отырып, әке не оқып отыр?
9. Сиыр, қой, түйе нелер?
10. Ең ыстық мезгіл?

(әділқазыларға сөз)

2 кезең: «Мың бір мақал»

«Мақал сөздің мәйегі» деп мақал мәтелдер жарысын бастайық.

Топтар тіл туралы мақалдарды кезекпен айтады.

          (әділқазыларға сөз)

3 кезең: «Маржан сөз».

«Оқы да біл, ойна да күл» ойыны арқылы сөздерді қазақша ұйқастырып кезекпен айту:

Мысық - қасық - асық – иық.

           (әділқазыларға сөз)

 

4 кезең: «Шешендік өнер». Берілген мақалдың жалғасын табу:

1. Отансыз адам - .... (ормансыз бұлбұл).
2. Ер - елінде, .....(гүл - жерінде).
3. Отан - ....(отбасынан басталады).
4. Мектеп - кеме, .....(білім - теңіз).
5. Күш - білімде, .....(білім - кітапта).
6. Ел іші - ....(алтын бесік).
7. Ақыл азбайды, ....(білім тозбайды).
8. Жүз теңгең болғанша, ....(жүз досың болсын).
9. Кітап - ....(алтын қазына).
10. Қыз -  .....(қонақ).

(әділқазыларға сөз)

5 кезең: «Шешуін тап». Жұмбақ шешу сайысы:

1. Қақпақты тарс тарс жабады,

Терезені қағады.

Уілдейді ысқырып,

Қорқытады баланы. (жел)

1. Тілі бар, үні жоқ,

          Өзін адам түсінген.

          Жүрегі бар, қаны жоқ,

          Сөйлеп тұрған ішінен. (кітап)

1. Қабат қабат қаттама,

          Ақылың болса аттама. (кітап)

1. Қимылдаса көп шебер,

Қыруар қыруар іс бітер.(қол)

1. Жүз мүйізі бар,

Үстінде киізі бар. (киіз үй)

1. Дауысы бар, жаны жоқ,

Шертсең күйі әнікөп.

Құлағын он бұра,

Ол не? (домбыра)

1. Өзі ащы,

Бірақ дәмді етер асты. (тұз)

1. Қара сиырым қарап тұр,

Қызыл сиырым жалап тұр. (қазан)

1. Жылт жылт етеді,

Жылғадан өтеді. (су)

1.  Қолы жоқ сурет салады,

Тісі жоқ тістеп алады. (аяз)

(әділқазыларға сөз)

 

 

 

1. кезең: «Жаңылтпаш айтып жарысу». Тез, дұрыс айту.

1. Тақпақ жаттап, Айтсақ жақсы ақ.

               Жатқа тақпақ, жатта тақ тақ.

1. Ата мен әже, ана да,

             Алма мен алмұрт тереді.

             Ауылға Арман бала да,

               Арбамен тасып береді.

1. Баланың жаман баға алмағаны,

Мұғалім ағаның жаман болмағаны.

1. Бар, май шайқа,

Байқа, жай шайқа.

(әділқазыларға сөз)

1. кезең: «Өнерлі өрге жүзер».

Тіл, Отан, отбасы туралы өлең жолдарын айту.

(әділқазыларға сөз)

1. Мұғалімнің қорытынды сөзі:

Сайысқа белсенді қатысқан оқушыларға алғысымды білдіремін. Бүгінгі сайыста сендер өз білімдеріңді, өнерлеріңді ортаға салып, топ абыройын жоғары көтердіңдер. Болашақта мектепте, басқа да ұйымда өтетін шараларда жүлделі орын алуларыңа тілектеспін.

Әділқазылар алқасына да құрметтерімізді білдіріп, қөшемет көрсетейік.

1. Марапаттау рәсімі.