САБАҚТАРДЫ СТАНДАРТТЫ ЕМЕС ТҮРДЕ ӨТКІЗУ.

Жоғары танымдық белсенділік оқушы үшін қызықты сабақта, ол оқу пәніне қызығушылық танытқан кезде ғана мүмкін болады. Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру үшін олардың танымдық белсенділігін дамыту үшін үнемі қосымша құралдарды іздеу керек. Әр пән мұғалімі өз сабақтарында белгілі бір ғылымды үйретіп қана қоймай, оқушыларды ойлауға, әлемнің үлкен бейнесін көруге, басқа пәндерді оқудан алған білімдерін пайдалануға үйретуі керек. Осы бағытта оң нәтижеге қол жеткізу үшін біз оқушылардың қызығушылығын ояту үшін оқу процесін ұйымдастыруымыз керек. Бұл әр сабақты ойынға айналдыру керек дегенді білдірмейді, бірақ кейде мұны істеу керек, біздің басты міндетіміз – балаларды қызықтыру, қызықтыру.

Математика сияқты дәл және "құрғақ" ғылымды математикалық емес оқушыларға қызықты ету оңай емес сияқты көрінуі мүмкін. Бірақ бұл тек бір қарағанда. Оқушыларды жалпы оқу процесіне және олардың пәніне қызықтырудың көптеген жолдары бар.

 Сондықтан дәстүрлі сабақ формаларынан басқа, сабақтарды стандартты емес түрде пайдалануға болады:

* Сабақ-пікірталас

 Пікірталас сабағының негізінде даулы мәселелерді, мәселелерді, пайымдауларды дәлелдеудегі әртүрлі тәсілдерді, мәселелерді шешуді және т.б. талқылау жатыр. Мұндай сабақты дайындау кезеңінде мұғалім мәселенің мәнін және оны шешудің мүмкін жолдарын ашатын тапсырманы нақты тұжырымдауы керек. Сабақтың басында талқыланатын мәселені таңдау негізделеді, оның негізгі ойлары ерекшеленеді.

 Пікірталас орталығында оның қатысушыларының дауы тұр. Жолдастарға қатысты қорлау, сөгіс, мейірімсіздік дауға қатыспауы керек. Талқылау аяқталғаннан кейін оны қорытындылау қажет: тұжырымдамалардың дұрыс тұжырымдалуы мен қолданылуын, дәлелдердің тереңдігін, дәлелдеу әдістерін, теріске шығаруды, гипотезаларды, пікірталас мәдениетін қолдана білу.

* Сабақ-кеңес беру

 Осы типтегі сабақта оқушылардың біліміндегі олқылықтарды жою бойынша ғана емес, сонымен қатар олардың дағдыларын дамыту бойынша да мақсатты жұмыс жүргізіледі. Мазмұны мен мақсатына байланысты тақырыптық және мақсатты сабақтар-кеңестер бөлінеді. Консультациялар оқушылармен жұмыстың әртүрлі формаларын біріктіреді: жеке, топтық, фронтальды.

 Мұғалім де, оқушы да осындай сабаққа дайындалуда. Мұғалім оқушылардың ауызша жауаптары мен жазбаша жұмыстарындағы кемшіліктер мен қателіктерді талдайды және жүйелейді және осы негізде консультацияда талқылауға болатын сұрақтар тізімін нақтылайды. Балалар өздеріне қиындық туғызатын сұрақтар мен тапсырмалар дайындайды. Бұл жағдайда оқулықты ғана емес, қосымша әдебиеттерді де қолдануға рұқсат етіледі. Сабақ барысында мұғалім оқушылардың материалды зерттеудегі ілгерілеу динамикасын көруге және жеке және топтық жұмыс формасын қолдану және көмекші-кеңесші ретінде дайындалған оқушыларды тарту арқылы қиындықтарға тап болған адамдарға көмектесуге мүмкіндік алады.

* Біріктірілген сабақ

 Оқытудың интеграцияланған тәсілінің әдістемелік негізі оқушылардың қоршаған әлем туралы білімдерін қалыптастыру, сонымен қатар пәнішілік және пәнаралық байланыстарды орнату, ғылыми білімнің тәртіптік алшақтығын жеңу болып табылады.

 Осыған байланысты сабақты интеграцияланған сабақ деп атайды, оны жүргізу үшін басқа ғылымдардың әдістерімен зерттелетін материалды талдаудың білімі, дағдылары мен нәтижелері тартылады. Оны өткізу формалары әр түрлі: семинар, конференция, саяхат және т. б.

Интеграцияланған сабақтардың оларды ұйымдастыру тәсілі бойынша ең жалпы жіктелуі интеграция сатыларының иерархиясына кіреді, ол өз кезегінде келесі түрге ие:

- әр түрлі пәндердің екі және одан да көп мұғалімдерінің сабағын құрастыру және өткізу;

- бір мұғалімнің интеграцияланған сабағын құрастыру және өткізу

 тиісті пәндер бойынша базалық даярлық;

- осы негізде интеграцияланған тақырыптар, бөлімдер және соңында курстар құру.

* Сабақ-жарыс

 Бұл сабақтың негізінде мұғалім ұсынған сұрақтарға жауап беру немесе ауыспалы тапсырмаларды шешу кезінде командалар сайысы жатыр, ал Өткізу формасы әр түрлі болуы мүмкін: жекпе - жек, жекпе-жек, эстафета, КВН, "Брей-ринг", "бақытты оқиға", "Жұлдызды сағат" және т. б.

 Сабақ-жарысты ұйымдастыру мен өткізуде үш негізгі кезең бөлінеді: дайындық, ойын және қорытындылау. Әрбір нақты сабақ үшін бұл құрылым қолданылатын материалдың мазмұнына және жарыс сюжетінің ерекшеліктеріне сәйкес егжей-тегжейлі сипатталған.

* Дидактикалық ойынмен сабақ

 Біз дидактикалық ойын тәуелсіз құрылымдық элемент ретінде енгізілген сабақ туралы айтып отырмыз. Дидактикалық ойынның негізі-оның танымдық мазмұны. Бұл ойынның оқу мәселесін шешуде қолданылатын білім мен дағдыларды игеруден тұрады. Дидактикалық ойынның белгілі бір нәтижесі бар, ол оған толықтық береді. Ол тапсырманы шешу және оқушылардың іс-әрекетін бағалау түрінде болады.

 Сабақтың әртүрлі кезеңдерінде дидактикалық ойынды қолданудың орындылығы әртүрлі. Жаңа білімді игеру кезінде оның мүмкіндіктері дәстүрлі оқыту формаларынан төмен. Сондықтан дидактикалық ойындар көбінесе оқу нәтижелерін тексеру, дағдыларды дамыту, дағдыларды қалыптастыру кезінде қолданылады. Жүйелі түрде қолданған кезде олар оқушылардың оқу іс-әрекетін жандандырудың тиімді құралы болып табылады.

* Сабақ - іскерлік ойын

 Іскерлік ойын барысында өмірлік жағдайлар мен қатынастар модельденеді, оның аясында қарастырылып отырған мәселені шешудің оңтайлы нұсқасы ізделеді, оны іс жүзінде жүзеге асыру имитацияланады. Сабақтар аясында оқу іскерлік ойындары қолданылады

Сабақтағы іскерлік ойынның мүмкін құрылымы келесідей болуы мүмкін:

- нақты жағдаймен танысу; оның имитациялық моделін құру;

- командаларға негізгі міндет қою, олардың ойындағы рөлін нақтылау;

- ойын Проблемалық жағдайын жасау;

- теориялық материал мәселесін оқшаулау; мәселені шешу;

- алынған нәтижелерді талқылау және тексеру;

- түзету; қабылданған шешімді іске асыру;

- жұмыс нәтижелерін талдау; жұмыс нәтижелерін бағалау.

Сабақ соңында белгілі бір рейтингке сәйкес жинаған балдары бойынша оқушылардың өздері белгі қояды ("5", "4" және "3" белгілеріне сәйкес келетін балдар саны алдын ала жазылады, олар барлық оқушылар жалпы балл санын есептеп, дәптер өрістеріне шығарғаннан кейін жарияланады). Мұндай бағалау жүйесі оқушыларды сабақта жемісті жұмыс істеуге ынталандырады. Жазбаша тапсырмалардан басқа, әр оқушы рейтингтік жұмыс барысы бойынша теория бойынша ауызша жауаптар үшін қосымша балл алады ( бонустар).

Қорытынды. Жақсы ойластырылған оқыту әдістерінсіз бағдарламалық материалды игеруді ұйымдастыру қиын. Сондықтан оқушыларды танымдық ізденіске, оқу еңбегіне тартуға көмектесетін оқыту әдістері мен құралдарын жетілдіру қажет: оқушыларды белсенді түрде оқытуға, өз бетінше білім алуға, олардың ойларын оятуға және пәнге деген қызығушылықты дамытуға көмектеседі. Мен ұсынған жолдар математика сабақтарының сапасын арттырудың негізгі бағыттары болып табылады. Сабақтарымда мен математиканы білу барлық салаларда қажет екенін, сонымен қатар басқа пәндерді білуді математикада қолдануға болатындығын көрсетуге тырысамын. Мұның бәрі оқушылардың қызығушылығын, жаңа нәрселерді білуге, көкжиегін кеңейтуге деген ұмтылысын тәрбиелейді.